Rośliny w ogrodzie. Czy rośliny to kosmici?
Tagi: dobór roślin w ogrodzie, o roślinach, projektowanie ogrodów, rośliny ogrodowe, rośliny w ogrodzie
Rośliny w ogrodzie
Życie roślin często wydaje się być tajemnicą nie do ogarnięcia. To fakt, że rośliny są inne niż my. Mówią w innym języku, inaczej pozyskują pożywienie, inaczej się poruszają, a także w inny sposób dbają o przedłużenie gatunku. Kto traktuje je jako prymitywne formy życia, jest skazany na ogrodową porażkę. Może się okazać, że pomimo wydanych pieniędzy, poświęconego czasu i energii efekt jest marny. Okazuje się też, że każdy gatunek roślin ma inny charakter. Dzisiaj przedstawimy podstawy w zrozumieniu życia roślin, takie cechy charakterystyczne naszych zielonych obcych.
CZY ROŚLINY TO KOSMICI?
Czym w ogóle jest roślina?
Roślina jest formą życia. To organizm wykorzystujący energię słoneczną, posiadający tkanki i organy umożliwiające wzrost rozwój, oddychanie, rozmnażanie, a nierzadko transport (np. przez wiatr i zwierzęta ) i poruszanie (tropizmy- ruchy roślin np. pnącza zapamiętują miejsca podpór), porozumiewanie się. Bywają długowieczne- są w stanie przeżyć kilka pokoleń i zdarza się, że rozprzestrzeniają się po świecie, zdobywając wciąż nowe terytoria.
Czym żywią się rośliny?
Gdy my potrzebujemy węglowodanów jemy makaron lub batonik, a co robią rośliny, skąd je biorą? Z powietrza! Nasi zieloni przyjaciele mają wspaniałą zdolność zamieniania dwutlenku węgla (którego my nie potrzebujemy do życia), na tlen (którego potrzebujemy bardzo). Co ciekawe bezcenny tlen, jest tylko produktem ubocznym fotosyntezy. Jest to proces wytwarzania niezbędnych dla rośliny związków organicznych. Wodę, dostarczają korzenie, a dwutlenek węgla biorą z powietrza.
Na przykład, 60-letnia sosna jest w stanie wyprodukować w ciągu doby, ilość tlenu potrzebną do oddychania w tym samym czasie trzem osobom. Natomiast 100-letni buk w ciągu 60 minut jest w stanie wytworzyć życiodajny gaz dla 14 osób. Typowe średnie drzewo przetwarza 1 tonę dwutlenku węgla na każdy metr sześcienny przyrostu. Udaje mu się wyprodukować dzięki temu 727 kg tlenu.
Jak rośliny się rozmnażają?
Rośliny wykorzystują różne sposoby, by kolonizować okolicę i nowe regiony świata. Metody te zależą od gatunku. Nasiona mniszka lekarskiego roznoszone są wiatrem. Rośliny nie gardzą także niekonwencjonalnymi metodami. Nasiona łopianu dzięki charakterystycznym rzepom przyklejają się do sierści zwierząt i w ten sposób mogą się rozsiać tam gdzie ich jeszcze nie ma. Niecierpek natomiast wystrzeliwuje nasiona, aby miały dogodne warunki wzrostu i nie musiały konkurować z okazem macierzystym. A jeśli ktoś słyszał o kawie 'kopiluwak’ nie będzie zdziwiony, że owoce celowo 'dają się zjeść’ ptakom i zwierzętom, by te poniosły je jak najdalej. Na koniec- sposób rozmnażania roślin wymagający największej cierpliwości- nasiona roślin pustynnych i stepowych są w stanie czekać 100 lat na deszcz i to właśnie wtedy wzrastają.
Czy rośliny umieją się sklonować?
Rośliny w ogrodzie potrafią także rozmnażać się wegetatywnie, czyli w dużym uproszczeniu "tworzyć swoje klony". Mogą to robić między innymi przez rozłogi, np. perz jest w stanie wytworzyć silne jak sznurki rozłogi o długości do 2m!
Wiele gatunków rozmnaża się z podziału rośliny matecznej. Doskonałym przykładem są wierzby, których pęd – gałązka, odcinek pnia włożony do ziemi lub wody ukorzenia się w bardzo krótkim czasie i staje się nową rośliną.
Ciekawostką są rośliny o liściach grubych, mięsistych takie jak: rozchodniki, rojniki, sukulenty. Każdy ich fragment w kontakcie z ziemią ukorzenia się dając nowy egzemplarz.
Jak rośliny się poruszają?
Rośliny nie poruszają się tak jak zwierzęta, co nie znaczy, że są skazane na jedno miejsce bytowania. Oprócz tego że ich nasiona wędrują po świecie z wiatrem i przenoszone przez zwierzęta to różne gatunki pnącz mają swoje sposoby na rozprzestrzenianie się. Są to oczywiście wąsy czepne i przylgi. Dzięki nim i dużemu przyrostowi rocznemu (od 1m do 2m) winobluszcz świetnie kolonizuje całe otoczenie.
Słynne są mięsożerne rośliny, które łapią swoje pożywienie dzięki zamykającym się czujnym liściom pułapkowym. Gdy potencjalna ofiara potrąci jeden włosek dwa razy, bądź pojedynczo dwa inne w odstępie mniejszym niż ok. pół minuty, pułapka zamknie się w czasie krótszym niż 1 sekunda.
W jakim języku mówią rośliny?
Odpowiedź jest bardzo prosta. W chemicznym! Rośliny potrafią dzielić się miejscem na korzenie w obrębie swojej rodziny. Rośliny w ogrodzie są w stanie także wysłać sygnały o zagrożeniu: szkodnikach, chorobach, suszach i pożarach. To niesamowite, ale jeśli podpali się liście jednej kukurydzy na polu, u reszty można zauważyć zwężanie i zamykanie aparatów szparkowych. Natomiast po wysłaniu komunikatów chemicznych przez nadjedzone przez żyrafę liście akacji, inne drzewa tego samego gatunku w okolicy zmieniają smak liści ze słodkiego na kwaśny.
Także niesamowitym sposobem komunikacji są sieci mikoryzowe. Korzenie roślin zazwyczaj współpracują z jakimiś grzybami. Dzięki temu jeśli nawet podziemne części roślin nie stykają się ze sobą to potrafią się ze sobą skomunikować. W ten sposób mogą porozumiewać się rośliny na odległość kilkunastu, a być może kilkudziesięciu metrów. To nie do wiary jak mało jeszcze rozumiemy ten świat.
Jak długo żyją rośliny?
Długość życia roślin jest różna, od krótkiej do naprawdę długiej. Są drzewa, które przeżyły wiele pokoleń i wiele dramatycznych wydarzeń, które pozostawiły na nich ślad. Najstarsze rośliny w naszym kraju to:
- Cis Henrykowski: ok. 1 290 lat
- Dąb Chrobry; ok. 760 lat
- Dąb Bartek; ok. 680 lat
Świat roślin jest fascynujący, a próba jego poznania (choć pewnie tak do końca niemożliwa) będzie na pewno fascynująca. W taką podróż wybierają się wszyscy Ci którzy zakładają ogród. Jeśli poznamy prawa, które rządzą w tej magicznej krainie szybko nauczymy się z niej czerpać i korzystać.